Poznanie treści testamentu zmarłego krewnego często wiąże się z niezadowoleniem ze strony tych krewnych, którzy nie zostali w nim uwzględnieni lub otrzymali mniejszą część spadku, niż uważają za stosowne. Skąd biorą się i na jakich podstawach mogą powstać spory spadkowe?
Testament a wojna o spadek
Najczęstszą przyczyną sporów na tle spadkowym jest niesprawiedliwy – według niektórych członków rodziny – podział dóbr pozostawionych przez zmarłego. Prawo spadkowe przewiduje sytuację, w której osobom uprawnionym – czyli najbliższym krewnym – przysługuje tzw. zachowek, czyli otrzymanie określonej części spadku niezależnie od faktycznej treści testamentu. Roszczenie przeciwko uwzględnionemu w ostatniej woli zmarłego spadkobiercy wniesione przez osobę uprawnioną zależne jest od tego, czy zachowek został jej w całości przekazany. Jeżeli nie otrzymała ona zachowku lub otrzymała go w niekompletnej postaci, może zażądać od prawnego spadkobiercy jego uzupełnienia lub, jeżeli jest to niemożliwe, rekompensaty pieniężnej, której wartość będzie wyrównywać wartość otrzymanego zachowku.
Równie częstą przyczyną konfliktów jest takie sformułowanie testamentu, by to wyłącznie w gestii spadkobierców leżało dokonanie działu spadku. Dopóki to nie nastąpi, zgodnie z wykładnią prawa spadkowego wszyscy uwzględnieni spadkobiercy mają prawo do współposiadania ujętych w testamencie przedmiotów, jednocześnie jednak obowiązują ich ograniczenia odnośnie dysponowania majątkiem spadkowym – m.in. każda taka decyzja musi zostać opatrzona zgodą pozostałych spadkobierców. Nie ma to jednak miejsca, jeśli wyznaczony został wykonawca testamentu lub jeśli sprawą zajmuje się kurator spadku nieobjętego.
Sytuacja taka stwarza niestety okoliczności, w których spadkobiercy zmuszeni są samodzielnie dokonać podziału składników testamentu – to zaś rodzi liczne i nieraz poważne konflikty. W takich wypadkach można zwrócić się do sądu z prośbą o rozstrzygnięcie sprawy – oczywiście po spełnieniu wymaganych warunków. Jeżeli spadek zapisany został kilku osobom, obowiązuje ich tzw. wspólność praw i obowiązków spadkowych. W takiej sytuacji udział każdego ze spadkobierców rozpatrywany jest z punktu dziedziczenia ustawowego lub treści testamentu.
