Cele i istota kontroli podatkowej
Zgodnie z art. 281 §2 Ordynacji podatkowej: „Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego”.
Przez kontrolę podatkową rozumieć należy, podejmowane z urzędu sprawdzenie przez organy podatkowe pierwszej instancji (np. naczelnika urzędu skarbowego, czy też wójta lub burmistrza, prezydenta miasta), czy dany podmiot deklaruje swoje zobowiązania podatkowe w prawidłowej wysokości, prawidłowo stosuje odliczenia i zwolnienia podatkowe, czy też przysługuje mu zadeklarowany zwrot daniny. Kontroli mogą podlegać podatnicy, płatnicy oraz inkasenci, a także ich następcy prawni. Najczęściej dotyczy ona przedsiębiorców, ale może też dotyczyć osób fizycznych, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej.
Wszczęcie kontroli podatkowej
Kontrolę podatkową wszczyna się z urzędu. Co do zasady organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Oznacza to, że przed rozpoczęciem kontroli, podmiot otrzyma zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli, które zawiera m. in. informację, kto będzie przeprowadzał kontrolę i jaki będzie jej zakres oraz pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji. Kontrola nie może się rozpocząć wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Jeśli 30 dni minie, konieczne jest wysłanie ponownego zawiadomienia.
Wszczęcie kontroli podatkowej bez wcześniejszego zawiadomienia jest możliwe jedynie w określonych przypadkach. Najważniejsze z nich, to:
- kontrola dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku VAT lub zwrotu podatku naliczonego VAT,
- kontrola ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- kontrola dotyczy niezgłoszonej działalności gospodarczej,
- kontrola dotyczy przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzą z nieujawnionych źródeł,
- kontrola dotyczy ewidencjonowania obrotu z wykorzystaniem kasy rejestrującej,
- organ ma informację, że kontrolowany jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu imiennego upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazania legitymacji służbowej.
Zakończenie kontroli podatkowej
Kontrola podatkowa kończy się doręczeniem podatnikowi protokołu z kontroli podatkowej. Kontrolowany może złożyć zastrzeżenia lub wyjaśnienia do protokołu kontroli podatkowej w terminie 14 dni od doręczenia protokołu. Jeśli nie zgadzasz się z ustaleniami kontroli podatkowej skontaktuj się z doradcami podatkowymi Kancelarii Radców Prawnych i Doradców Podatkowych.
Cele i istota postępowania podatkowego
W przypadku, gdy kontrola ujawni nieprawidłowości w rozliczeniach podatnika, to urząd skarbowy wszczyna postępowanie podatkowe, które rozpoczyna spór podatkowy. Organ podatkowy na podjęcie postępowania podatkowego ma 6 miesięcy od dnia doręczenia protokołu z kontroli.
Celem postępowania podatkowego jest zazwyczaj określenie wysokości zobowiązania podatkowego, czyli kwoty, którą podatnik musi zapłacić. Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne. Postępowanie podatkowe prowadzą organy podatkowe pierwszej i drugiej instancji.
Etapy postępowania podatkowego, to:
- Wszczęcie postępowania
- Postępowanie dowodowe
- Wydanie decyzji określającej zobowiązanie podatkowe
- Ewentualne postępowanie odwoławcze
Wszczęcie postępowania podatkowego
Postępowanie podatkowe może być wszczęte z urzędu, ale również na wniosek podatnika, np. przez wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Wszczęcie postępowania z urzędu następuje w formie postanowienia. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi podatkowemu. Postępowanie podatkowe podjęte przez organ podatkowy z urzędu (poza przypadkami wymienionymi w Ordynacji podatkowej) rozpoczyna się w dniu doręczenia podatnikowi postanowienia o jego wszczęciu.
Zakończenie postępowania podatkowego
Postępowanie podatkowe kończy się wydaniem decyzji (najczęściej określającej wysokość zobowiązania podatkowego), od której przysługuje odwołanie. Dalej spór podatkowy toczy się przed organem podatkowym wyższej instancji (dyrektor izby administracji skarbowej, samorządowe kolegium odwoławcze), jako postępowanie odwoławcze. Często jednak spory podatkowe przenoszą się do wojewódzkich sądów administracyjnych, a w końcu do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jeśli masz spór z urzędem skarbowym, skontaktuj się z doradcami podatkowymi Kancelarii Radców Prawnych i Doradców Podatkowych.
Bibliografia:
Ordynacja podatkowa, red. Mariański 2023, wyd. 2
Ordynacja podatkowa, red. Dzwonkowski 2020, wyd. 9
Czy protokół z kontroli podatkowej może być podstawą do wszczęcia postępowania podatkowego?
Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrola podatkowa kończy się doręczeniem podatnikowi protokołu z kontroli podatkowej. Jeśli kontrola ujawni nieprawidłowości w rozliczeniach podatnika, to urząd skarbowy wszczyna postępowanie podatkowe, które rozpoczyna spór podatkowy. Urząd skarbowy ma na podjęcie postępowania podatkowego 6 miesięcy od dnia doręczenia protokołu z kontroli.
Kiedy nie wszczyna się postepowania podatkowego?
Nie wszczyna się postępowania podatkowego (poza przypadkami wymienionymi w Ordynacji podatkowej), gdy wskutek objęcia danego okresu rozliczeniowego powtórną kontrolą podatkową ujawniono w jej trakcie wyłącznie nieprawidłowości, co do stosowania stawki podatku od towarów i usług, innej niż stawka podstawowa w rozumieniu przepisów o podatku VAT, jeżeli nieprawidłowości te, przy weryfikacji potwierdzonej protokołem, nie zostały w trakcie poprzedniej kontroli ujawnione.
Czy kontrola jest postępowaniem podatkowym?
Kontrola to nie postępowanie podatkowe. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrola podatkowa kończy się doręczeniem podatnikowi protokołu z kontroli podatkowej. Jeśli kontrola ujawni nieprawidłowości w rozliczeniach podatnika, to urząd skarbowy wszczyna postępowanie podatkowe, które rozpoczyna spór podatkowy. Celem postępowania podatkowego jest określenie wysokości zobowiązania podatkowego, czyli kwoty, którą podatnik musi zapłacić. Postępowanie podatkowe kończy się wydaniem decyzji, od którego przysługuje odwołanie.
