Fundacja rodzinna jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi służących do zabezpieczenia majątku i zapewnienia ciągłości rodzinnych firm. Od momentu wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej, coraz więcej osób rozważa jej założenie. Jednak zanim fundator podejmie decyzję, warto znać pełną strukturę kosztów – zarówno tych jednorazowych, jak i związanych z bieżącym funkcjonowaniem fundacji.
Fundacja rodzinna – koszty początkowe
Koszt statutu fundacji rodzinnej i aktu założycielskiego
Zgodnie z przepisami, statut musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Oznacza to konieczność wizyty u notariusza i poniesienia odpowiednich kosztów.
Fundacja rodzinna – koszty notarialne w 2025 roku:
- sporządzenie statutu: ok. 1000–3000 zł,
- akt założycielski: dodatkowo ok. 500–1000 zł,
- wypisy, poświadczenia: zależnie od liczby dokumentów.
W przypadku dużego majątku, opłaty mogą być wyższe, ponieważ taksa notarialna zależy od jego wartości (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej).
Opłata za rejestrację fundacji rodzinnej
Kolejnym krokiem jest wpisanie fundacji do Rejestru Fundacji Rodzinnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.
Koszty wpisu do Rejestru Fundacji Rodzinnych są przewidywalne:
- opłata sądowa za rejestrację: 500 zł,
- opłata za ogłoszenie w MSiG: 100 zł.
Łącznie: 600 zł – bez względu na wielkość fundacji czy liczbę beneficjentów.
Koszt doradztwa przy zakładaniu fundacji rodzinnej
Choć ustawa o fundacji rodzinnej jest stosunkowo nowa, praktyka pokazuje, że samodzielne założenie fundacji – bez wsparcia prawnika lub doradcy podatkowego – bywa ryzykowne. Dlatego wielu fundatorów korzysta z pomocy specjalistów. Przygotowanie struktury fundacji, identyfikacja beneficjentów, kwestie podatkowe i sukcesyjne: koszt doradztwa przy zakładaniu fundacji rodzinnej to najczęściej od 4000 do 15 000 zł.
W bardziej złożonych przypadkach (np. włączenie majątku zagranicznego, kilku beneficjentów, holdingów) – koszt może wzrosnąć do 30 000 zł i więcej.
Fundacja rodzinna – koszty bieżące po założeniu
Koszt utrzymania fundacji rodzinnej miesięcznie
Koszty operacyjne zależą od wielkości fundacji i jej aktywności, ale należy uwzględnić:
- wynagrodzenie zarządu fundacji rodzinnej (jeśli nie jest pełnione nieodpłatnie) – od 2000 do 8000 zł miesięcznie,
- obsługę księgową i podatkową – od 500 zł miesięcznie wzwyż,
- koszty związane z obsługą majątku (np. opłaty bankowe, zarządzanie nieruchomościami, inwestycje),
- ewentualne wynagrodzenia członków rady nadzorczej lub doradców.
Łącznie: od 1500 do nawet 10 000 zł miesięcznie, w zależności od skali fundacji.
Fundacja rodzinna – opłaty roczne
Poza miesięcznymi kosztami, fundacja musi ponosić także opłaty roczne, takie jak:
- przygotowanie i złożenie sprawozdania finansowego,
- ew. audyty zewnętrzne (jeśli wymagane),
- aktualizacje danych (beneficjenci, zmiany w statucie) – mogą wiązać się z dodatkowymi opłatami notarialnymi i sądowymi.
Fundacja rodzinna a podatki w 2025
W 2025 roku podatek od fundacji rodzinnej nadal oparty jest o zasady preferencyjne:
- fundacja nie płaci CIT od dochodów generowanych w ramach działalności określonej w ustawie o fundacji rodzinnej (np. dywidend, odsetek, najmu, sprzedaży udziałów),
- świadczenia dla beneficjentów są opodatkowane według ich pokrewieństwa z fundatorem.
Fundacja rodzinna jako osoba prawna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), ale jest zwolniona od tego podatku. Nie jest to jednak zwolnienie obowiązujące bezwzględnie. Należy zwrócić uwagę, że jeśli fundacja rodzinna zdecyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej wykraczającej poza określone w ustawie cele, taka działalność będzie obciążona podatkiem dochodowym od osób prawnych w wysokości 25%.
W przypadku wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów lub fundatora, fundacja płaci podatek dochodowy od osób prawnych w wysokości 15% podstawy opodatkowania niezależnie od grupy podatkowej określonej w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Z kolei beneficjenci zwolnieni są od podatku dochodowego w zakresie kwoty pozyskanej z fundacji, jeśli ci zaliczają się w stosunku do fundatora do tzw. „zerowej” grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn. W przypadku beneficjentów zaliczanych do I i II grupy podatkowej, stawka podatku dochodowego wynosi 10%, a w przypadku pozostałych beneficjentów – 15%.
Warto podkreślić, że wszystkie świadczenia wykonywane przez fundację na rzecz uprawnionych beneficjentów zwolnione są z podatku od spadków i darowizn.
Samo założenie fundacji rodzinnej oraz wniesienie do niej majątku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Czynności te są także zwolnione z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Dzięki temu, fundacja rodzinna a optymalizacja podatkowa, to temat często poruszany przy sukcesji. Struktura ta umożliwia legalne i efektywne przeniesienie majątku bez podatku spadkowego oraz minimalizację podatków dochodowych.
Fundacja rodzinna a trust – porównanie
W kontekście międzynarodowym, fundacja rodzinna bywa porównywana do trustu. Choć mechanizmy są różne (fundacja to osoba prawna, trust nie), to cel jest zbliżony: ochrona majątku rodzinnego i zarządzanie sukcesją.
Najistotniejszą różnicą są koszty. Utrzymanie zagranicznego trustu jest zwykle droższe, a jego skuteczność w Polsce – ograniczona. Dlatego fundacja rodzinna, będąca elementem krajowego prawa, zyskuje przewagę.
Sprawdź również: Fundacja rodzinna wady i zalety
Podsumowanie
Koszty założenia oraz utrzymania fundacji rodzinnej to nie tylko wydatek, ale inwestycja w bezpieczeństwo finansowe rodziny i trwałość biznesu. Koszty początkowe wynoszą zwykle od 6 do 20 tys. zł, a miesięczne utrzymanie to średnio 1500–5000 zł, zależnie od wartości oraz skomplikowania zakumulowanych w niej składników majątkowych.
Dla osób posiadających większy majątek, firmę rodzinną lub skomplikowaną strukturę własności, założenie fundacji może się opłacać nie tylko podatkowo, ale i strategicznie – zapewniając ciągłość i kontrolę sukcesji biznesowej.
Przypisy:
- Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 poz. 326)
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat notarialnych
- Portal podatki.gov.pl, serwis gov.pl
